HOME PAGE – LIST OF CONTRIBUTORS –  ARCHIVE ­– HOW TO REGISTER – Accommodation –  WEBSITES

 

 

– Giorgos Nikolakakis AND Yannis Zaimakis – SUMMARY

– Γιώργος Νικολακάκης / Γιάννης Ζαϊμάκης –

[University of Crete and

University of Thrace]

"Ideological and methodological approaches to rebetiko.

The contribution of local paradigms of Crete and Lesbos"

"Ιδεολογικές και μεθοδολογικές προσεγγίσεις του ρεμπέτικου.

Η συμβολή των τοπικών παραδειγμάτων της Κρήτης και της Λέσβου"

 [Paper presented in Greek]

ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Είναι γενικά παραδεκτό ότι το ρεμπέτικο γεννήθηκε στα μεγάλα αστικά κέντρα του ελλαδικού χώρου και γνώρισε μεγάλη άνθηση την εποχή του μεσοπολέμου, ιδιαίτερα μετά την άφιξη των προσφύγων. Η δεκαετία του 1930 είναι η περίοδος που αναπτύσσεται το επώνυμο ρεμπέτικο και κατορθώνει, παρά τις επίσημες διώξεις και τις προκαταλήψεις που το συνοδεύουν, να επιβληθεί και να κυριαρχήσει πάνω σε παλιώτερα μουσικά είδη, όπως το Σμυρναίικο και το δημοτικό. Το ρεμπέτικο εμφανίζεται ως φορέας μιας λαϊκής μοντερνικότητας που αντιστρατεύεται και έρχεται σε σύγκρουση με την προοδευτική εκσυγχρονιστική ή αντιδραστική μοντερνικότητα της ιδεολογίας των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων και της πρακτικής του κράτους της εποχής.

Το ρεμπέτικο αντιμετωπίζεται ως μια απόλυτη αξιακή ετερότητα πάνω στην οποία θα προβληθούν ισχυρά απορριπτικά στερεότυπα. Η μεταπολεμική του επαναξιολόγηση από επώνυμους διανοούμενους και δημιουργούς θα προσπαθήσει εν μέρει να το μετατοπίσει μέσα από μια ιδεολογική, κοινωνική και μουσικολογική μεταφρασιμότητα που επιτρέπει τη μετάβαση στο λαϊκό, στο έντεχνο ή την αναγνώριση της μουσικής αξίας του.

Η επιστημονική έρευνα προσανατολίστηκε στους επώνυμους δημιουργούς και σε δισκογραφικές πηγές υποβαθμίζοντας τις διαστάσεις των κοινωνικών συνθηκών παραγωγής και των συμφραζομένων τους, και στην ίδια την Αθήνα, πόσο μάλλον στην επαρχία. Αντί για τη στροφή στην πρωτογενή ιστορική και ανθρωπολογική έρευνα, η μελέτη του ρεμπέτικου εξακολουθεί να βασίζεται στη χρήση δευτερογενών πηγών,  (δημοσιευμένες αφηγήσεις επώνυμων δημιουργών, πολλές από τις οποίες είναι αμφιβόλου εγκυρότητας και στίχους τραγουδιών), κατασκευάζοντας θεωρητικά σχήματα και γενικεύσεις που δεν είναι επαρκώς

τεκμηριωμένα.

Η αντίληψη που εξακολουθεί να παραμένει ισχυρή είναι ότι το ρεμπέτικο και η συνέχεια του στο λαϊκό έχουν ένα κέντρο από το οποίο διαδίδεται στην περιφέρεια. Η μελέτη και η ανάδυση ορισμένων τοπικών παραδειγμάτων μας δίνουν τη δυνατότητα διαφοροποιήσουμε αυτήν τη παραδοχή και να διερευνήσουμε μια νέα υπόθεση εργασίας τόσο για τις συνθήκες παραγωγής του όσο και για τους μηχανισμούς διάδοσης και υποδοχής του. Οι έρευνες της Κρήτης και της Λέσβου μας επιτρέπουν κατ' αρχήν να θέσουμε νέα ερωτήματα για την έννοια της αστικότητας του ρεμπέτικου και για τις τοπικές του εκδοχές.

Ideological and methodological approaches to rebetiko.

The contribution of local paradigms of Crete and Lesbos

SUMMARY: It is generally accepted that rebetiko was born at big cities of Greece and flourished during the inter-war period, especially after the arrival of Asia Minor refugees. The decade of 1930 was the period that rebetiko was developing and managed to dominate older music genres, like Smyrnaika and demotic, despite the prosecutions and the prejudices which accompanied it. Rebetiko emerged as a popular modernity which conflicted with progressive streamlined or reactionary modernity of the ideology of middle and high stratums and the state practices of its era.

Rebetiko is faced as an otherness with a different system of values on which will be shaped rejecting stereotypes. The postwar re-evaluation from named intellectuals and creators will attempt, partially, to move it via an ideological, social and musicological "translatability" which allows the transition either to popular or artistic song and to the recognition of its music value.

The scientific research of rebetiko was directed to named rebetes and discography ignoring dimensions of social conditions of its production and the social and cultural context in Athens, let alone in the periphery. Instead of focusing on primary historical and anthropological research, the study of rebetiko continues to be based on secondhand sources, (published narratives of named creators, some of them, methodologically, of questionable quality, and verses of songs), constructing theoretical shapes and generalizations which are not adequately documented.

The conception which remains strong till today is that rebetiko and its evolution to popular song has a center from which it diffused at the periphery. The study and emergency of some local paradigms give us the opportunity to diversify this point of view and to investigate a hypothesis of work regarding both the social conditions of  production of rebetiko and the mechanisms of its diffusion and reception. The research of Crete and Lesbos allow us to pose new questions for the conception of urbanity of rebetiko and for its local versions.

E-mail address of authors: jzaimakis@++pat.forthnet.gr // vikelaia@++her.forthnet.gr

 

[please remove the ++ sign, which we place here to avoid junk mailings]

HOME PAGE – LIST OF CONTRIBUTORS –  ARCHIVE ­– HOW TO REGISTER – ACCOMMODATION –  WEBSITES